چگونه چند ده هزار جنگجوی عرب توانستند بر امپراتوری ساسانی چیره شوند
آرمان مستوفی
توضیح:
در اسفند ۱۳۵۴ وقتی پارلمان ایران آغاز شاهنشاهی کوروش بزرگ را به عنوان مبدأ تاریخ ایران برگزید، مایه خرسندی فراوان شد. چه معنی داشت که مبدأ تاریخ کشوری با تمدن کهنسال ایران، کوچ پیامبر اسلام از دهی (مکه) به دهی دیگر (یثرب) در عربستان ۱۴۰۰ سال پیش باشد؟ به ویژه آنکه گزینش کوچ پیامبر اسلام به عنوان مبدأ تاریخ، نه در دین اسلام ریشه دارد و نه در قرآن. تعیین این مبدأ تاریخ، تصمیم عمر بن الخطاب العدوی، دومین خلیفه اسلام، فاتح ایران و ویران کننده تمدن کشور ما بود. ما چرا باید ۱۴۰۰ سال بعد، همچنان تصمیم عمر را محترم بشماریم و از آن پیروی کنیم؟ پادشاهی کوروش بزرگ مطمئناً آغاز برازندهتری برای تاریخ ایران است.
تنها مخالفت جدی با تغییر تقویم در آن سال از سوی آخوندها، و به ویژه آیتالله روح الله مصطفوی، معروف به خمینی، که در عراق زندگی میکرد، ابراز شد. اگر نام این تقویم را به جای "شاهنشاهی" تقویم "ایرانی" گذاشته بودند، شاید بخت بیشتری برای پایداری میداشت. از این رو، در نوشتاری که در پی میآید، تاریخها ایرانی ذکر شده و تاریخ هجری در پرانتز آمده است.
***
کمتر ایرانیست که دست کم یک بار این پرسش را از خود و از دیگران نکرده باشد: چگونه شاهنشاهی ایران ساسانی از چند ده هزار جنگجوی عرب شکست خورد و نومسلمانان توانستند دین خود را بر ایرانیان و فرهنگ ایران تحمیل کنند؟